سرسخن

مختومقلي گؤنگله قايغي گتيرمه

بو بير ايش وقتيدير اؤزونگ ييتيرمه

سؤزوم آنگلان يوق دييپ اومسوم اوتورما

جهان گينگدير چندان بيلن-ده باردير

مختومقلي، «گلنده باردير»

امسال چندمين سال پياپي است كه با حمايت بيدريغ متولّيان فرهنگ استان و تلاش عاشقانهي شيدايان مكتب شاعر فرزانه مختومقلي فراغي مراسم سالگشت تولد وي در كلاله برگزار ميشود.

بدليل برگزاري مراسم در محيطي مردمي و ساده طبعاً فضاي حاكم بر مراسم نيز ساده و بيپيرايه بوده و وجه جشنوارهاي آن غالب است. بدين معني كه برنامههاي اجرا شده در مراسم بيشتر حول و حوش جنبههاي فرهنگي و هنري تركمن و نمايش علاقمندي شركتكنندگان به مختومقلي بوسيله شعرخواني، موسيقي و… دور ميزند. اساساً فضاي جشنوارهاي اجازه نمي دهد كه مطالب و سخنرانيهاي علمي و ادبي در خصوص شناخت جوانب مختلف شعري و شخصيت فرهنگي وي ايراد گردد. امّا اين جنبه از كار يك ضرورت اساسي بود. جوانان و فرهنگدوستان و دوستداران مختومقلي نياز داشتند كه در خصوص جوانب گونهگون فضاي شعري وي بحثهاي عميق علمي و ادبي را شاهد باشند. شأن مختومقلي نيز ايجاب ميكرد كه هر سال در مراسم سالگشت تولد وي حداقل يك سمينار مختومقليشناسي برگزار ميشد كه ميتوانست محلّي باشد براي فهم و درك عميقتر افكار، ايدهها و آرمانهاي شاعر.

درك اين ضرورت بود كه ما را واميداشت همه ساله در قطعنامه پاياني مراسم شاعر يك بند را نيز اختصاص بدهيم به پيشنهاد ضرورت تشكيل كنگره سالانه مختومقليشناسي و يا پيشنهاد تأسيس نهادي فرهنگي باعنوان «سراي مختومقلي» در سطح استان كه انشاءا… با توجه به حسن نيّت متوليان فرهنگ استان هنوز نيز اميدواريم روزي در آينده نزديك تحقق يابد.

ادامه اين ديدگاه ما را به جنبهاي ديگر از كار فرهنگي رهنمون شد. فكر تدوين مجموعهاي تحت عنوان «ويژهنامه مختومقلي» به مناسبت مراسم سالگشت تولد وي حاصل اين ديدگاه بود. انتشار ويژهنامه ميتوانست گامي باشد در جهت گشودن بحثهاي علميتر و عميقتر در خصوص جوانب شعري و شخصيتي شاعر ميتوانست ايدهها، افكار و آرمانهاي شاعر را مورد نقد و ارزيابي و موشكافي قرار دهد. ميتوانست دورهي تاريخي مختومقلي را، شرايط احتماعي، سياسي و اقتصادي تركمنها و جوامع همسايه را مورد بررسي علمي قرار دهد. و بالاخره ميتوانست انشاءا… حركتي نمونهوار باشد براي ساير مناطق استان كه دوستداران مختومقلي و فرهنگدوستان آنجا نيز به فكر اقدامي مشابه بيافتند.

اين بود كه تصميم گرفته شد «ويژهنامه مختومقلي» تدوين، چاپ و منتشر شود. عليرغم اينكه ميدانستيم اين كار بطور طبيعي كاستيهايي خواهد داشت، مشكلاتي خواهد داشت و زحمات فراوان خواهد داشت. اما با اتّكال به خداوند و حمايت متوليان امر و ياري دوستان و مشتاقان آن پير فرزانه انشاءا… اين كار را به سر منزل مقصود خواهيم رساند. كه مختومقلي ميگويد:

اخلاص بيله بير كامله قوْل برگن،

يِتِر بير منزله يِتمهيِن قالماز.

مجموعهاي كه پيش روي داريد حاصل تلاش و زحمات اعضاي جمعيت فرهنگي و هنري مختومقلي فراغي در شهرستان كلاله و همكاري و همگامي ساير فرهنگدوستان در مناطق ديگر ميباشد. در اين مجموعه سعي شده است كه تنوع و تناسب معقول بين مطالب رعابت گردد. سعي شد مقالاتي در زمينههاي مختلف، ترجمه شعر، شعر شاعر، روايت و اظهار نظرهاي شخصيتها دربارهي مختومقلي گنجانده شود. همينطور تصاوير و عكسهايي در ارتباط با موضوع ويژهنامه. «تا چه قبول افتد و چه در نظر آيد.»

نكته آخر اينكه صرفنظر از جنبهي جهاني شخصيت مختومقلي، براي مردم، و به ويژه براي جوانان ما آموزش و تعليم آموزههاي مختومقلي يك ضرورت حياتي است. در شرايطي كه دشمنان سعادت و بهروزي ملّت ايران با هزاران ترفند، تهاجم فرهنگي همه جانبهاي را عليه مردم به ويژه جمعيت جوان اين آب و خاك تدارك ديدهاند و به منظور نيل به اهداف پليد خود با استفاده از همه گونه امكانات و ابزارهاي مدرن و سنّتي تلاش دارند مردم و جوانان را به سُستي و خمودگي و بيهويتي مبتلا كنند. مردم و جوانان نياز به آگاهي دارند. نياز به آموزش دارند. نياز دارند كه از آموزههاي ملّي، قومي، ديني و فرهنگي خود بهره برده و بياموزند كه فقط و فقط با آموزش و يادگيري داشتههاي فرهنگي خود ميتوانند در مقابل اين تهاجم افسار گسيخته مقاومت نمايند. كتاب شعر مختومقلي همچون آيينهي زمان منعكسكننده دردها، رنجها، آمال و آرزوهاي اين ملّت بزرگ است. كتاب شعر مختومقلي مشحون از رهنمودهاي اخلاقي، اجتماعي براي ساختن جامعهاي سالم و منزّه با انسانهايي متخلّق به اخلاق است.

بگذار مردم، به ويژه قشر جوان ما مختومقلي را بخوانند، از آموزههاي او تعليم بگيرند، اخلاق عملي او را بكار ببندند. هنجارهاي اخلاقي و اجتماعي مورد نظر او همچون: انساندوستي، عدالتخواهي، ستيز با ظلم، دروغ، حسد و بخل و همهي رذايل اخلاقي، تشويق و ترغيب، تقويت فضايل اخلاقي، دوستي، حرمت به بزرگتر، فداكاري، جود و كرم و صدها فضليت انساني را فرا گيرند. انسانهايي سالم و متخلّق به اخلاق تربيت شوند و در جهت خنثي كردن ترفندهاي تهاجم فرهنگي و ساختن جامعهاي مبتني بر نظام ارزشي اخلاق اسلامي-انساني اصيل تلاش كنند.

ايدون باد

جمعيت فرهنگي و هنري مختومقلي فراغي شهرستان كلاله